Mutlu bir aşk ilişkisi için, biz ve diğerlerinin, görüşlerini doğrulamak, davranışlarını meşrulaştırmak ve ihtiyaçlarını karşılamak için bilinç gelişiminin çeşitli aşamalarında nasıl farklı iletişim kurduklarını anlamak önemlidir.
Sadece aynı düzeyde iletişim kurduğumuzda, sağlıklı bir ortaklık yaratmaya giden karşılıklı anlayış ve anlaşmalar yapabiliriz.
İnsanlar bilinç aşaması boyunca ilerlerken (bkz. önceki modül), algıladıklarının ve hissettiklerinin doğru olduğu konusunda farklı argümanlar (geçerlilik iddiaları) yaparlar.
1. Arkaik- Şapka Yok: Ölü ya da Diri
“Hayat meselesi bu durumu kurtarmak için ani bir eylem gerekli.”
2. Sihir- Siyah Şapka: Güvenli ya da Güvensiz, Batıl, Kabileye Aitlik
“Zavallı ben.” Kurban ve suçlu anlayışı batıl inanç, mistik ruh ya da görünmez dış güçlere dayanan bir durum. Yaşa, deneyime, bir gruba ya da yakın aileye biat etmeyi önemsemek.
3. Egosentrik- Kırmızı Şapka: Benim için iyi ya da kötü. Sınırlar.
Kendini “başkalarından ve gelecek sonuçlardan bana ne” şeklinde ifade etmek. “Hepsini istiyorum ve hemen istiyorum .” Utanç ve suçluluk duygusu hissetmemek, saygı istemek ve katı sınırlar oluşturmak. Kontrol için ne pahasına olursa olsun savaşmak.
4. Mitik- Mavi Şapka: Doğru ya da Yanlış düşünce. Yüksek otorite.
Düzen ve istikrar ihtiyacını savunmak. Yüksek otoriteye dayalı pozisyonu haklı göstermek. İleride daha yüksek bir otoriteden gelecek ödüller için bugünden fedakarlık yapmak. Yanlış yaptığında cezalandırmak.
5. Rasyonel- Turuncu Şapka: Doğru ya da yanlış. Kazan ya da Kaybet.
İnsanları problemlerden ayırmak. Rasyonel olmak ve duyguları konu dışında bırakmak. İlgi alanlarına odaklanmak. Mümkünse iki taraf için de kazançlı bir sonuç elde etmek, ama karşı tarafın kaybetmesini de kabul etmek.
6. Pluralistik- Yeşil Şapka: Duyarlı ya da Kayıtsız
Kendinin/başkalarının içsel varlıklarını keşfetmek. “Her birimiz durum hakkında ne düşünüyoruz?” Amaç, pratik çözümlere karşı otantik insani bağlar oluşturmak. Kendi duyguları ve gözlemleri hakkında ısrarcı olmak, çünkü objektif dışsal gerçekler yoktur ve herkes kendi perspektifinden eşit derecede haklıdır. (Create sub-page to document below)
7. İntegral- Sarı Şapka: İntegre olmuş/ Kısmi
Koşullar her şeydir! Ahlaki olarak iyiye, göreceli doğruya, estetik olarak güzel ve işlevsel/pratik olana odaklanmak. İlişkiyi kaybetse bile tartışmayı kazanmak. Başkalarına zarar vermeden kendi çıkarlarıyla hareket etmek.
Transpersonal/ Post-İntegral – Siyah Şapka: Evrimsel/ Somutlaşmış veya Sabitlenmiş/ Ruhani
Tüm önceki aşamalar için merak ve merhamet göstermek. Tartışmayı kaybetse de ilişkiyi sürdürmek için istekli olmak. Daha büyük gerçekleri bulmak ve eşitlikle tez ve antitezi sentezleyerek ilerlemek.
İhtiyaçlar
Yanda listelenen kelimeler ihtiyaçları belirtir. Tüm İnsani ihtiyaçlar meşrudur ve bireysel düzeyde dikkate alınmayı hak etmektedir. Bazı ihtiyaçlar evrensel olarak tanımlanmıştır. Bununla birlikte, ihtiyaçlar ve muhtaçlık arasında sıklıkla karıştırılan çok önemli bir ayrım vardır:
İhtiyaçlar, sağlığımız için mutlaka sahip olmamız gereken şeylerdir.
Razı olma, eğilim, canlılık, minnettarlık, özgünlük, farkındalık, güzellik, Ait olma, Hayatı kutlamak, zorluk, seçim, açıklık, gizlilik, birliktelik, topluluk, yoldaşlık, Bilinç düşüncesi, katkı, İş birliği, yaratıcılı, keşif, rahatlık, fayda, etkileyicilik, empati, eşitlik, özgürlük, eğlence, gelişim, uyum, dürüstlük, mizah, Dahil olma, bağımsızlık, ilham, bütünlük, samimiyet, neşe, öğrenme, Boş vakit, ılımlılık, mütekabiliyet, güvenlik, saygı, stabilite/istikrar, destek, güven, sıcaklık, dinlenme, seks, sığınak, dokunuş, alan, dürtü/tahrik, anlayış.
Duygular
Aşağıdaki his ve duygular listesi, kelime dağarcığınızı genişletmenize ve kendinizin ve partnerinizin hisleriyle temasa geçmenize yardımcı olabilir. İlk kelime (büyük harflerle), birincil bir duygu veya his verirken, aşağıdaki kelimeler size daha ince bir ayrım getirmektedir.
İhtiyaçlar Karşılığında Hisler
SEVECEN: Şefkatli, cana yakın, sevgi dolu, açık yürekli, sempatik, hassas, sıcak
KENDİNDEN EMİN: Yetkili, açık, gururlu, güvenli, kaygısız
BAĞLI: Dikkatini vermiş, uyanık, meraklı, kendini vermiş, mest olmuş, hayran kalmış, ilgili, merakı uyanmış, alakadar, büyülenmiş, uyarılmış.
ESİNLENMİŞ: Hayran kalmış, etkilenmiş, meraklı
HEYECANLI: Canlı, gayretli, heyecan duyan, şaşırmış, hayran kalmış, istekli, enerjik, sersemlemiş, canlandırılmış, canlı, tutkulu, şaşmış, hayat dolu
COŞKULU: Keyifli, kendinden geçmiş, sevinçli, büyülenmiş, hayat dolu, neşe saçan, mest olmuş, heyecanlı
MİNNETTAR: takdir eden, etkilenmiş, müteşekkir, mütehassis
UMUTLU: Ümitli, cesaret verilmiş, iyimser
SEVİNÇLİ: Memnun, hoşnut, sevinçli, mutlu, coşkun, çok sevinçli
HUZURLU: Sakin, aklı başında, rahat, öz güven sahibi, hoşnut, ılımlı, başarılmış, cana yakın, sessiz, gevşemiş, hafiflemiş, tatmin olmuş, huzurlu, yatışmış, sükunetli, güvenilir
DİNÇ: Canlandırılmış, gençleşmiş, yenilenmiş, dinlenmiş, restore, yeniden doğmuş
İhtiyaçlar Karşılanmadığında Hisler
KORKMUŞ: Endişeli, ürkmüş, içine doğmuş, korkmuş, kuşkulu, panik, kanı donmuş, şüpheli, dehşete düşmüş, ihtiyatkar, kaygılı, Korumacı, düzen, katılım, huzur, oyun, mevcudiyet, koruma, amaç, Kaliteli zaman,
SİNİRLİ: Fenalaşmış, korkutulmuş, canı sıkılmış, memnuniyetsiz, usanmış, sinirli, sabırsız, öfkeli, kandırılmış
ÖFKELİ: Kızmış, köpürmüş, kızdırılmış, içerlemiş, hiddetli, çok öfkeli, çileden çıkmış, gücenmiş
TİKSİNME: Kin, dehşete kapılmış, hor görülmüş, iğrenmiş, hoşuna gitmeme, nefret, korkmuş, saldırgan, reddedilmiş
KAFASI KARIŞIK: Karışık duygular besleyen, afallamış, şaşkına dönmüş, sersemlemiş, tereddütlü, kaybolmuş, şaşırmış, aklı karışmış, ne yapacağını bilemez halde, kopuk
KOPUK: Yabancılaşmış, ilgisiz, duyarsız, sıkılmış, soğuk, ayrılmış, mesafeli, kafası karışmış, umursamaz, hissizleşmiş, bertaraf olmuş, aldırışsız, içine kapanık
ENDİŞELİ: Telaşlı, paniğe kapılmış, rahatı bozulmuş, canı sıkılmış, rahatsız edilmiş, kaygılı, şaşırmış, tatsız, şaşırmış, irkilmiş, hayret etmiş, sıkıntılı, çalkantılı, hengame, rahatsız, huzursuz, cesareti kırılmış, tedirgin edilmiş, üzgün
MAHCUP: Mahcup, kırgın, telaşlanmış, suçlu, utanmış, utangaç
YORGUN: Bitkin, tükenmiş, yorgun, aşırı halsiz, neşesiz, uykulu, argın, bitap, yıpranmış
ACI: Istırap, kederli, yaslı, harap, gam, kalbi kırık, rencide olmuş, yalnız, perişan, pişman, vicdan azabı çeken
ÜZGÜN: Morali bozuk, keyifsiz, çaresiz, ümitsiz, hayal kırıklığına uğramış, cesareti kırılmış, terk edilmiş ve harap olmuş, kasvetli, karamsar, umutsuz, melankoli, mutsuz, acınası
GERGİN: Kaygılı, aksi, sıkıntılı, çılgına dönmüş, alıngan, yerinde duramayan, paniklemiş, asabi, gergin, bunalmış, huzursuz, aşırı stresli
KORUMASIZ: Kırılgan, tedbirli, çaresiz, güvensiz, temkinli, çekingen, hassas, dayanıksız.
ÖZLEM: Hasetli, kıskanç, hasret, nostaljik, ileştirme, hasret çeken
Duygular Karşısında Yorumlar
İhmal edilen gibi kelimeler, nasıl hissettiğimizi değil, başkalarının davranışlarını veya gerçeklerini nasıl yorumladığımızı ifade eder. Aşağıda hisler yerine yorumlar olan kelimelerin bir örneklemesi bulunmaktadır:
Terk edilmiş, tehdit edilmiş, kışkırtılmış, seçilmiş, İhanete uğramış, desteksiz kalmış, yanlış anlaşılmış, güvenilmez, aldatılmış, kıymeti bilinmemiş, küçük görülmüş, hayal kırıklığına uğramış, endişeli, kutuya kapatılmış, küçümsenmiş, ihmal edilmiş, kesilmiş, istenmeyen, değer görmemiş, baskı görmüş, mecbur bırakılmış, saldırıya uğramış, görülmemiş, manipüle edilmiş, azaltılmış, sindirilmiş, reddedilmiş, çok çalışmış, gözü korkutulmuş, kullanılmış.
Duygular ve İhtiyaçlar Hakkında Daha Etkili Bir Şekilde İletişim Kurmak
Hisleri ve ihtiyaçları büyük ölçüde ifade etme yolu (ama onun rahatlık seviyesini aşmadan), onları
(1) objektif bir gözlem
(2) yaratılan bir his
(3) altında yatan karşılanmamış bir ihtiyaç ve
(4) zamanı ve mekanı belirli olan yerine getirilebilir bir talep, ifade eden bir cümleye yerleştirin (kısacası, bir GHİT…. Gözlem, His, İhtiyaç Talebi).
Şu şekildedir:
(1) Gerçeklere dayalı bir gözlemi belirtin (örn: geç geldiğinde, verdiğin sözü tutmadın, vb.);
(2) Size özel bir hissi belirtin, ki buna hislerinize sahip çıkmak veya bir ‘’ben cümlesi’’ kurmak denir- (örn: rahatsızlık duydum);
(3) Karşılanmayan bir ihtiyacınızı açıklayın (çünkü şuna ihtiyacım var. Örn: yalnız geçirdiğim zamana saygı);
(4) Zamanı ve mekanı belirli olan yerine getirilebilir bir talepte bulunun (şuna razı olacak mısın?… Örn: bir daha ki sefere geç kalacağın zaman, 15 dakika önce beni cep telefonumdan arar mısın?).
Empati Tahminleri
Onun duygularıyla bağlantı kurmak için iyi bir strateji, aşağıdaki şekilde, yorumlamadan veya yargılamadan onları tahmin etmektir:
(1) Onun hislerini tahmin edin (Şu şekilde mi hissediyorsun?. Örn: sinirli ?)
(2) Neden böyle bir şey hissettiğini ifade edin ya da tahmin edin (çünkü ben… Örn: seni dinledim/dinlemedim?);
(3) İhtiyacı tahmin edin (ve senin şuna ihtiyacın var… Örn: duyulmaya ve anlaşılmaya? );
(4) Zamanı ve mekanı belirli olan yerine getirilebilir bir teklifte bulunun (şöyle mi yapmamı istersin. Örn: bu akşam yediden sekize kadar oturma odasında seni dinleme mi?)
Uygulama Etkinliği
Haftasonu Atölyesi
14 Haftalık Eğitmenlik Eğitimi
Anasayfa